Hyper Independence Trauma : अतिस्वातंत्र्य, तणाव व चिंता... कसे जाल सामोरे !

Sign of hyper independence Trauma : आयुष्यात स्वतंत्र असणं किती महत्त्वाचं आहे, हे आपल्याला लहानपणापासून शिकवलं जातं. मानसिक आणि शारीरिक आरोग्यापर्यंतच्या सर्व जबाबदाऱ्या आपणच घ्याव्यात. तुम्ही तुमच्या आजूबाजूला असे अनेक लोक पाहिले असतील, ज्यांना कोणाचीही मदत घेणे आवडत नाही.

त्याला नेहमीच सर्वकाही स्वतः करायला आवडते, जेणेकरून तो स्वत: ला स्वतंत्र सिद्ध करू शकेल. परंतु तज्ज्ञांच्या मते, अधिक स्वतंत्र राहण्याचे व्यसन ही मानसिक आरोग्य (Mental Health) समस्या आहे. ज्याला हायपर इंडिपेंडन्स ट्रॉमा म्हणतात.

आता ही समस्या कशी समजून घ्यायची हा प्रश्न तुमच्या मनात नक्कीच आला असेल. या समस्येवर बोलताना मेंटल हेल्थ (Health) एक्सपर्ट आणि सायकोलॉजिस्ट डॉ. ललिता यांनी काही खास लक्षणांबद्दल सांगितले आहे. जे आम्ही या लेखाद्वारे तुमच्यासोबत शेअर करणार आहोत.

हायपर इंडिपेंडन्सची समस्या काय आहे?

हायपर इंडिपेंडन्स हा एक प्रकारचा आघात आहे ज्यामध्ये एखादी व्यक्ती अत्यंत स्वतंत्र (Independence) होण्याचा प्रयत्न करते. अशा लोकांना गरजेच्या वेळी कोणाचीही मदत घेणे आवडत नाही. यामुळे त्यांना अनेक मोठ्या समस्यांना सामोरे जावे लागत आहे. हे लोक प्रत्येक कठीण काम स्वतः करण्याचा प्रयत्न करतात. जेणेकरून तो स्वत:ला स्वतंत्र सिद्ध करू शकेल.

हायपर इंडिपेंडन्स ट्रॉमाची ही लक्षणे ओळखणे महत्त्वाचे आहे

1. व्यस्त असणे

डॉ. ललिता यांच्या मते, हायपरडिपेंडन्स ट्रॉमाने ग्रस्त असलेल्या व्यक्तीमध्ये सर्वात मोठे लक्षण म्हणजे हे लोक त्यांच्या कामात नेहमी व्यस्त असतात. ते काम इतके महत्त्वाचे बनवतात की ते कधीही त्यांच्या वैयक्तिक आणि सामाजिक जीवनाकडे लक्ष देत नाहीत. या लोकांना वर्कहोलिक्स आणि ओव्हरचिव्हर्स देखील म्हणतात.

2. दीर्घकालीन नातेसंबंधात अडकल्यासारखे वाटणे

तज्ञ म्हणतात की नातेसंबंधांच्या बाबतीत, हे लोक बहुतेक दीर्घकालीन संबंधांमध्ये अडकलेले असतात. त्यांचे नाते कितीही विषारी असले तरी हे लोक स्वतःला चांगले दिसण्यासाठी नाते लांबवण्याचा प्रयत्न करतात.

3. मदत मागायला संकोच

हायपरडिपेंडन्स ट्रॉमा असलेल्या लोकांना स्वतःला चांगले दिसण्याची आणि स्वतंत्र होण्याची सवय असते. त्यामुळे गरज असतानाही हे लोक मदत घेत नाहीत. त्यांना मदत मागताना खूप अडचण आणि संकोच सहन करावा लागतो.

4. इतरांवर विश्वास न ठेवणे

हा आघात असलेल्या लोकांमध्ये अनेकदा विश्वासाची समस्या असते. ते इतरांवर सहजासहजी विश्वास ठेवत नाहीत. त्यांना असे वाटते की लोक त्यांना निराश करण्याचा किंवा त्यांचा विश्वास तोडण्याचा प्रयत्न करू शकतात.

5. जबाबदाऱ्या घेणे

अधिकाधिक जबाबदाऱ्या स्वत:वर घेण्याची त्यांची सवय आहे. हे लोक स्वतःसाठी कठोर कार्ये ठेवतात, जेणेकरून ते इतरांसमोर कठोर परिश्रम आणि स्वातंत्र्य अनुभवू शकतील.

6. उच्च चिंता ग्रस्त

उर्जेपेक्षा जास्त जबाबदाऱ्या आणि कार्ये घेतल्याने हे लोक नेहमी तणाव आणि चिंताग्रस्त असतात. या लोकांना बहुतेक वेळा अस्वस्थ, चिडचिड आणि राग येतो.

7. स्वतःला चांगले सिद्ध करण्यासाठी

हायपर इंडिपेंडन्स ट्रॉमा ग्रस्त लोकांची सर्वात मोठी सवय म्हणजे स्वतःला चांगले सिद्ध करणे. हे लोक हे सिद्ध करण्याचा प्रयत्न करतात की त्यांना कोणाचीही गरज नाही आणि ते एकटेच सर्वकाही हाताळू शकतात.

या समस्येतून कसे बाहेर पडायचे माहित आहे?

तज्ज्ञांच्या सल्ल्यानुसार, हायपरडिपेंडन्स ट्रॉमाने ग्रस्त असलेल्या व्यक्तीने निरोगी नातेसंबंध निर्माण करणे, विश्वास ठेवणे आणि त्यांच्या मर्यादा समजून घेणे यावर कार्य केले पाहिजे. कारण हा एक आघात आहे, तो काळजी आणि समर्थनाने व्यवस्थापित केला जाऊ शकतो. तरीही समस्येची लक्षणे वाढताना दिसल्यास तज्ज्ञांकडून मदत आणि काही विशेष थेरपी घेतली जाऊ शकते.

तज्ज्ञांच्या सल्ल्यानुसार, हायपरडिपेंडन्स ट्रॉमाने ग्रस्त असलेल्या व्यक्तीने निरोगी नातेसंबंध निर्माण करणे, विश्वास ठेवणे आणि त्यांच्या मर्यादा समजून घेणे यावर कार्य केले पाहिजे. कारण हा एक आघात आहे, तो काळजी आणि समर्थनाने व्यवस्थापित केला जाऊ शकतो. तरीही समस्येची लक्षणे वाढताना दिसल्यास तज्ज्ञांकडून मदत आणि काही विशेष थेरपी घेतली जाऊ शकते.

डिस्क्लेमर: सदर लेख फक्त सामान्य माहितीसाठी आहे. अधिक तपशीलांसाठी नेहमी आपल्या डॉक्टरांशी संपर्क साधा.